Większość dopuszczonych do obrotu szczepionek przeciw Covid-19 to szczepionki dwudawkowe. Przyjęcie dwóch dawek daje odporność na ciężki przebieg choroby COVID-19 i chroni przed poważnymi powikłaniami oraz śmiercią. Jak długo chroni nas pierwsza dawka szczepionki i czy konieczne będzie przyjęcie trzeciej?
Spis treści:
Choroby zakaźne powodują drobnoustroje chorobotwórcze, wśród których najczęściej występują wirusy lub bakterie. W przypadku choroby COVID-19 przyczyną zakażenia jest wirus SARS-COV-2. Drobnoustroje wywołują unikalną reakcję układu odpornościowego, który zaczyna zwalczać patogeny. Podobnie działa szczepionka, która stymuluje reakcję układu immunologicznego i buduje “pamięć” organizmu dotyczącą konkretnej choroby, bez jej wywoływania.
Szczepionki mogą zawierać osłabione lub nieaktywne wirusy lub bakterie lub ich niewielką część. Należą do nich szczepionki wektorowe, bazujące na specjalnych wektorach, czyli zmodyfikowanych fragmentach aktywnych wirusów. Te antygeny są rozpoznawane przez organizm jako obce cząstki i powodują wytwarzanie przeciwko nim przeciwciał.
Odporność nabyta w wyniku przyjęcia szczepionki chroni nas przed zachorowaniem w przypadku zetknięcia się z patogenem. Taką odporność można nabyć także poprzez przebycie choroby. Może ona trwać kilka, kilkanaście lat lub przez całe życie, w zależności od rodzaju choroby lub szczepionki.
Odporność populacyjna to odporność nabyta dzięki szczepieniom oraz dzięki przechorowaniu choroby, dotycząca odpowiednio dużej grupy osób w całym społeczeństwie, chroni ona także osoby niezaszczepione poprzez ograniczenie rozprzestrzeniania się drobnoustroju w populacji.
Pandemia COVID-19 pojawiła się na świecie na początku 2020 roku. Już pod koniec roku 2020 dostępne były pierwsze szczepionki przeciwko tej chorobie. Obecnie w krajach Unii Europejskiej zarejestrowane są trzy szczepionki przeciw COVID-19 podawane w postaci dwóch dawek. Są to:
-szczepionka mRNA Comirnaty Pfizer-BioNTech,
-szczepionka mRNA COVID-19 Vaccine Moderna,
-Szczepionka wektorowa Vaxzevria AstraZeneca.
Poza tym dostępna jest szczepionka podawana w postaci jednej dawki. Jest to szczepionka wektorowa Janssen.
W jakim odstępie należy przyjąć obie dawki szczepionki?
W Charakterystyce Produktu Leczniczego każdej szczepionki zawarte są zalecenia dotyczące schematów ich podania. Wynika z nich, że druga dawka szczepionki mRNA Comirnaty Pfizer-BioNTech podawana jest po upływie minimum trzech tygodni od pierwszej dawki, druga dawka szczepionki mRNA COVID-19 Vaccine Moderna podawana po upływie minimum 28 dni od pierwszej dawki, a druga dawka szczepionki wektorowej Vaxzevria AstraZeneca podawana w odstępie między 4 a 12 tygodniem (od 28 do 84 dni) po pierwszej.
W Polsce zgodnie z Komunikatem Ministra Zdrowia, od 17.05.2021 roku szczepienia przeciw COVID-19 realizowane są:
-dwoma dawkami w przypadku szczepionki wektorowej Vaxzevria AstraZeneca przy zachowaniu odstępu od 35 dni (nie dłużej jednak niż do 84 dnia) między dawkami,
-dwoma dawkami szczepionkami mRNA Comirnaty Pfizer/BioNTech i COVID-19 Vaccine Moderna w schemacie dwudawkowym przy zachowaniu odstępu od 35 dni (nie dłużej niż 42 dni) między dawkami.
Natomiast osoby, które przebyły chorobę wywołaną zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, mogą być zaszczepione przeciwko COVID-19 nie wcześniej niż 30 dni od uzyskania pozytywnego testu na obecność wirusa SARS-CoV-2. Dotyczy to również pacjentów, którzy po otrzymaniu pierwszej dawki zachorowali na COVID-19. W takiej sytuacji termin otrzymania drugiej dawki jest przesuwany.
Jak długo chroni nas pierwsza dawka, zanim przyjmiemy drugą?
Zarówno w przebiegu naturalnego zakażenia SARS-CoV-2 jak i po szczepieniu przeciw COVID-19 rozwija się humoralna odpowiedź przeciwciał a także odpowiedź na poziomie komórkowym, która odgrywa główną rolę w ochronie przed COVID-19.
Pomimo że przyjęcie dwóch dawek szczepionki daje większą i trwalszą ochronę przed ciężkim przebiegiem choroby COVID-19 i śmiercią w jej wyniku, to z badań wynika, że już pierwsza dawka szczepionki daje pewne zabezpieczenie. Na razie jednak nie wiadomo, jak długo może się ono utrzymywać.
Z badań przeprowadzonych przez brytyjski urząd statystyczny i Uniwersytet Oksfordzki wynika, że już po przyjęciu pierwszej dawki prepraratów BioNTech/Pfizer lub AstraZeneca u osób zaszczepionych zaobserwowano znaczną produkcję przeciwciał i zachorowania na COVID-19 o tych osób spadły o 72 procent. Natomiast po drugiej dawce szczepionki firmy BioNTech/Pfizer liczba zachorowań spadła o ponad 90 procent.
Nieco inaczej wygląda to w przypadku osób, które chorowały na COViD-19. Z badań przeprowadzonych przez Cedars-Sinai Medical Center w Los Angeles, w którym brało udział ponad 260 osób, wynika, że jednorazowe szczepienie preparatem BioNTech/Pfizer wywołało podobną odpowiedź immunologiczną, co podwójne szczepienie u osób, które nie przechorowały tej choroby. Jednak, nawet u osób, które przeszły COVID-19 zalecane jest szczepienie dwoma dawkami.
Czy będzie konieczne przyjmowanie trzeciej dawki?
Na razie nie wiadomo, jak długo będzie utrzymywała się odporność po szczepieniach przeciw COVID-19. Aby to sprawdzić trzeba by wykonać u osób zaszczepionych oznaczenie ilościowe stężenia przeciwciał przeciw białku S SARS-CoV-2 w klasie IgG w surowicy (np. met. ELISA), najlepiej 4 tygodnie po podaniu drugiej dawki. Jednak takie badania nie wpłynęłyby na dalsze postępowanie, ponieważ nie ustalono dotychczas, jakie stężenie przeciwciał oznacza pewną ochronę przed zachorowaniem.
Z tego powodu także nie zaleca się podawania kolejnej (trzeciej) dawki szczepionki, nawet jeżeli wykonane badanie przeciwciał wykaże ich niski poziom lub nie wykaże ich wcale.
Na razie nie wiadomo także, czy po zaszczepieniu się możemy nadal zarażać. Aby stwierdzić, czy szczepionki zapobiegają infekcji bezobjawowej, trzeba przeanalizować dodatkowe dane. Pierwsze wyniki wskazują na ograniczenie zakażeń bezobjawowych u osób zaszczepionych, ale badania są w toku. Z tego powodu osoby zaszczepione nadal muszą nosić maseczki, unikać zatłoczonych pomieszczeń, zachowywać dystans społeczny oraz dbać o higienę rąk.
W celu opanowania pandemii potrzebne jest uzyskanie odporności populacyjnej, w której co najmniej 70 procent społeczeństwa będzie odpornych na COVID-19, zarówno w wyniku szczepienia jak i przejścia choroby.
W zależności od tempa szczepień i naturalnych zakażeń powstrzymanie pandemii w Europie może nastąpić pod koniec roku 2021.
Dopiero po zaszczepieniu wymaganej liczby osób i po obserwacji kolejnych zakażeń wirusem SARS-CoV-2 (jeżeli takie nastąpią), może zostać podjęta decyzja odnośnie ewentualnego przyjmowania trzeciej dawki szczepionki w celu podtrzymania odporności i ochrony przed ciężkim przebiegiem choroby i śmiercią na COVID-19 lub modyfikacji składu szczepionki stosownie do nowych wariantów wirusa.
Źródła
https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/covid-19-2/
https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/coronavirus-response/safe-covid-19-vaccines-europeans_pl#trzymajmy-si-faktw
https://www.gov.pl/web/szczepimysie
Data dodania:
Artykuły powiązane
Koronawirus a płuca - jak choroba wpływa na ten organ?
Jak koronawirus wpływa na komórki nabłonka płuc? Czy zmiany powstałe w przebiegu COVID-19 są odwracalne? Dlaczego stosowanie się do zaleceń może uratować życie? Dowiedz się jakie jest jedno z najpoważniejszych powikłań przebycia zakażenia wirusem SARS-CoV-2 i czy można mu zapobiec.
Koronawirus (SARS-CoV-2)
Na najważniejsze pytania o koronawirus SARS-CoV-2 odpowiada specjalista chorób zakażnych dr n. med. Wojciech Basiak. Jak można się zarazić i jak zminimalizować ryzyko zarażenia? Czy produkty zamawiane z Chin przez internet mogą być niebezpieczne? Dlaczego przed podróżą warto zaszczepić się przeciwko grypie?
Koronawirus a udar - dlaczego zagrożenie wzrasta?
Udar mózgu należy w Europie do najczęstszych przyczyn zgonów i trwałej niepełnosprawności u osób po 40. roku życia. Dowiedz się, dlaczego w przebiegu COVID-19 może dojść do udaru mózgu, a także jak go rozpoznać i co zrobić w przypadku podejrzenia udaru.
Czy noszenie maski może chronić przed zakażeniem koronawirusem?
Rozprzestrzeniająca się epidemia koronawirusa SARS-CoV-2, która rozpoczęła się w chińskim mieście Wuhan i dotarła do Europy, spowodowała wzrost sprzedaży masek, które w opinii wielu nabywców mają ochronić ich przed chorobą. Czy to prawda? Czy noszenie maski może rzeczywiście uchronić przed zakażeniem koronawirusem?
Deksametazon w terapii koronawirusa. Czy jest skuteczny?
Walka z pandemią wirusa SARS-COV-2 jest prowadzona na różne sposoby – z jednej strony szczepimy się kolejnymi dawkami, z drugiej naukowcy wciąż szukają skutecznych leków mogących pomóc w walce z COVID-19. Rozwiązań poszukują także wśród znanych, sprawdzonych leków.